Jak książę Barnim  chcąc swoje ziemie chronić, templariuszy do Bań sprowadził

 

Inscenizacja walk rycerzy zakonnych

 

Książę Barnim jeszcze jako młody władca musiał zmierzyć się z problemem niemałym. Jako lennik margrabiego brandenburskiego winien był mu posłuszeństwo. Jednocześnie jednak poddani tegoż margrabiego, rycerze znani i posiadający wiele mieczy na usługi, grabili ziemie należące do księcia. Wydawało się, że konieczna będzie wojna, by tym atakom łupieżczym kres położyć. Wojsko jednak i uposażenie księcia nie mogły się mierzyć z rycerstwem brandenburskim. Doradcy więc jego proponowali, by zakon rycerski któryś o pomoc prosić i Ziemie Bańskie im ofiarować. Tereny te bowiem najwięcej na ataki były narażone. Joannici jak i Kawalerowie Krzyżowi, z Niemców głównie się składając, opcją byli nie najlepszą. Padło więc na templariuszy, których wcześniej na ziemie swoje zaprosił Władysław Odonic. 

W niedługim czasie Barnim, ze świtą swoją wędrując, udał się do wielkiego mistrza zakonu. Orszak, w którego skład wchodził także Barnisław — kasztelan bański, przybył do Szpandawy otoczony splendorem i z odpowiednią na ten czas świtą. Templariusze chętni szerzyć Imię Chrystusa i poszerzać Jego królestwo na ziemi, zgodzili się natychmiast i pismo kazali sobie pisać, by do Stolicy Świętej tę wieść zanieść. Tak to cała Ziemia Bańska, wraz z swobodą używania i prawami sądowymi, przeszła pod władanie zakonu. Otrzymali także pozwolenie na doroczny jarmark, wolny od książęcej jurysdykcji. Postanowieniem księcia na ziemiach tych miały być przestrzegane prawa miejskie takie, jak w okręgach brandenburskich. 

Templariusze uzyskawszy więc także i prawa miejskie rychło zadbali o bogactwo mieszkańców. Z grodu kasztelańskiego stworzyli prawdziwą twierdzę graniczną, a w 1240 roku postawili kościół wielki z ciosanego granitu. Pobudowali zameczek i postawili mury obronne z kamienia i cegły.

Niedługo jednak trwały pomyślne rządy, gdyż w 1312 roku sobór w Vienne zdecydował o kasacie zakonu. Wszystkie jego dobra przejęli joannici, którzy od tego czasu zarządzali tymi ziemiami. Niestety rządy te zakończyły czas dobrobytu i pokoju, bowiem zakon na mieście swym nie poprzestał i grody okoliczne chciał sobie podporządkować. 

 

Na podstawie: ks. Bronisław Kant, Gawędy Bańskie, Warszawa 1984 r.